در آزمون‌های کفایت تخصصی (PT)، سازمان‌دهنده برنامه (PT Body)، نمونه‌هایی را از یک ماده همگن برای هر یک از آزمایشگاه‌های شرکت‌کننده، ارسال می‌نماید. این آزمایشگاه‌ها، مواد را تحت شرایط آزمایشگاهی خود آنالیز کرده و نتیجه را به سازمان‌دهنده (PT Body) گزارش می‌نمایند. سازمان‌دهنده، نتایج را جمع‌بندی نموده و شرکت‌کنندگان را از نتیجه آزمون (معمولاً به شکل امتیاز مرتبط با صحت ایشان)، آگاه می‌نماید. اگرچه مشارکت در برنامه‌های آزمون کفایت تخصصی (Proficiency Testing) برای آزمایشگاه ها، ابزاری جهت برآورده کردن الزامات مراجع اعتباردهی(Accreditation Body) است، سایر مزایای مشارکت در یک برنامه PT با طراحی و سازماندهی مناسب، شامل موارد زیر می‌باشد: تایید عملکرد مناسب آزمایشگاه: هدف اصلی آزمون‌های PT، ارزیابی عملکرد آزمایشگاه‌ در انجام آزمون‌ها و کالیبراسیون‌ها می‌باشد. بسیاری از آزمایشگاه‌ها امکان مقایسه داده‌ها و نتایج خود را با سایر آزمایشگاه‌ها ندارند. در این شرایط، احتمال اینکه نتایج تولید شده توسط آزمایشگاه دارای خطا، گرایش و یا اختلاف معنادار در مقایسه با سایر آزمایشگا‌ه‌های مشابه باشد، وجود دارد. مشارکت در آزمون‌های PT امکان مقایسه عملکرد آزمایشگاه را با یک ماده مرجع و با سایر آزمایشگاه‌ها فراهم می‌کند. اگر آزمایشگاه به طور مداوم در برنامه‌های آزمون کفایت تخصصی مشارکت داشته باشد، امکان پایش و مقایسه مداوم داده‌های تولید شده در آزمایشگاه برای مدیریت آزمایشگاه فراهم می‌شود. شناسایی مشکلات آزمون‌ها و اندازه‌گیری‌ها:اگر نتایج آزمایشگاه در برنامه‌های آزمون کفایت تخصصی رضایت‌بخش نباشد، آزمایشگاه اقدام به شناسایی دلایل بالقوه خطا و انجام اصلاحات لازم جهت رفع آن‌ها می‌‌نماید. در صورت عدم مشارکت در برنامه‌های آزمون کفایت تخصصی، این خطاها بدون اینکه شناسایی شوند و اقدامات اصلاحی مناسب در ارتباط با آن‌‌ها صورت پذیرد در آزمایشگاه باقی می‌مانند. وجود خطاهای شناسایی نشده در آزمایشگاه باعث تولید نتایج ضعیف توسط آزمایشگاه، ایجاد نارضایتی مدیران، مشتریان و سایر دینفعان آزمایشگاه و از دست دادن اعتبار آزمایشگاه می‌گردد. مقایسه توانمندهای کارکنان: در برنامه‌هایی که نمونه به اندازه کافی موجود باشد، آزمایشگاه می‌تواند نمونه ارسال شده را بین اپراتورهای مختلف در آزمایشگاه توزیع کند و در نتیجه امکان مقایسه عملکرد اپراتورها با یک ماده مرجع برای آزمایشگاه فراهم می‌شود. دسترسی به مواد مرجع برای انجام فعالیت‌های کنترل کیفیت داخلی: در آزمون‌های کفایت تخصصی، نمونه‌های مرجع با ثبات برای شرکت‌کنندگان ارسال می‌شود. در برخی برنامه‌ها، حجم نمونه‌‌های ارسالی به اندازه‌ای است که بخش استفاده نشده این مواد می‌تواند برای انجام فعالیت‌های کنترل کیفیت داخلی مورد استفاده قرار گیرد. تعیین دقت و صحت روش‌ها: با توجه به طراحی آزمون‌های کفایت تخصصی، برخی از این برنامه‌ها می‌تواند در تعیین دقت (تکرارپذیری و تجدیدپذیری) و صحت روش‌ها مورد استفاده قرار گیرد. برآورده کردن الزامات مراجع قانونی و مراجع تایید صلاحیت: عملکرد مناسب و رضایت‌بخش در آزمون‌های کفایت تخصصی و یا انجام اقدامات اصلاحی مناسب در آزمایشگاه پس از عملکرد ضعیف در آزمون‌های کفایت تخصصی، باعث اطمینان و اعتماد مراجع تایید صلاحیت و مراجع قانونی به نتایج و داده‌های تولید شده در آزمایشگاه میشود مقایسه روش‌ها:مشارکت در آزمون‌های کفایت تخصصی می‌تواند برای تایید عملکرد روش‌های جدید، تغییر یافته و یا طراحی شده توسط آزمایشگاه مورد استفاده قرار گیرد. مشارکت در آزمون‌های کفایت تخصصی امکان مقایسه نتایج تولید شده در آزمایشگاه را با نتایج تولید شده در آزمایشگاه‌های دیگر و با روش‌های متفاوت فراهم می‌آورد. آموزش پرسنل:برخی از برنامه‌های آزمون کفایت تخصصی، اطلاعاتی در خصوص متدولوژی، تفسیر داد‌ه‌‌ها و عدم‌قطعیت آزمون ارایه می‌دهند. این اطلاعات می‌تواند به عنوان ابزار آموزشی برای کارکنان شرکت‌کننده در آزمون‌های کفایت تخصصی مورد استفاده قرار گیرد. بهبود عملکرد: اگر نتایج مشارکت در آزمون‌های PT رضایت‌بخش نباشد، فرصت شناسایی نواحی بهبود برای ارتقای عملکرد آزمایشگاه‌ فراهم می‌شود. مواردی از قبیل آموزش کارکنان، استفاده از روش‌های جدید، کالیبراسیون یا اصلاح تجهیزات، می‌توانند از خروجی‌های برنامه‌های PT باشند. ایجاد اعتماد در کارکنان، مدیریت و مشتریان آزمایشگاه: عملکرد موفقیت‌آمیز در آزمون‌های کفایت تخصصی باعث افزایش اعتماد در کارکنان آزمایشگاه و مدیران می‌شود. همچنین آگاهی مشتریان و سایر دینفعان از پایش منظم نتایج آزمایشگاه از طریق مشارکت در برنامه‌های PT، باعث افزایش اعتماد آن‌ها به آزمایشگاه می‌شود.